Warto zobaczyć > Karkonosze Polskie

Karkonosze to najwyższa część Sudetów – jedyny masyw jakiego szczyty wykraczają ponad 1400 m n.p.m. Karkonosze ciągną się od Przełęczy Szklarskiej do Lubawskiej.

Karkonosze

(czes. Krkonoše, niem. Riesengebirge) – najwyższe pasmo Sudetów a zarazem Czech – Śnieżka 1602 m n.p.m.. Położone są w Sudetach Zachodnich. Od północy graniczą z Kotliną Jeleniogórską, od północnego wschodu z Rudawami Janowickim , od wschodu ze wzgórzami Bramy Lubawskiej ( Kotlina Kamiennogórską), od południowego wschodu poprzez Przełęcz Lubawską z Górami Kruczymi od południa z Pogórzem Karkonoskim i od zachodu poprzez Przełęcz Szklarska z Górami Izerskimi. Wraz z przedgórzem zajmują obszar 800km² , przy długości grzbietu 36km i swojej szerokości wynoszącej około 20km. Karkonosze są bardzo starymi górami, zbudowanymi ze skał krystalicznych: łupki, gnejsy i granity.
Klimat Karkonoszy jak i w okolicy gór jest bardzo surowy i kapryśny, można nawet znaleźć opinię, że ma pewne cechy subpolarne. Bardzo ciekawym zjawiskiem występującym w Karkonoszach jest zjawisko inwersji temperaturowej, która to polega na tym, że wbrew naturalnemu procesowi, wraz ze wzrostem wysokości idzie w górę zamiast spadać. Charakterystyczną cechą Karkonoszy są mgły występujące w szczególności jesienią i zimą. Najwyższy szczyt Karkonoszy, Śnieżka średnio przez 306 dni w roku jest zamglony, nic tez dziwnego że w wiekach średnich uważany był za siedzibę czarownic, demonów czy też Rubezahl – Ducha Góra zwanego też Liczyrzepą. Prowadzone na Śnieżce badania meteorologiczne od 1880 roku stawiają klimat Karkonoszy, jako surowszy niż tatrzański na analogicznych wysokościach. W części zachodniej Karkonoszy mamy dwa kotły polodowcowe zwane Śnieżnymi Kotłami (Śnieżne Jamy). Jest to doskonały przykład występowania alpejskiego krajobrazu w Karkonoszach. W ich obrębie występuje wiele chronionych i rzadkich gatunków roślin takich jak skalnica śnieżna (gatunek endemiczny, jest to jedyne stanowisko w Europie Środkowej) paproć rozrzutka alpejska, sasanka aplejska, pierwiosnka maleńka, róża alpejska, modrzyk górski, zimoziół północy ( relikt epoki lodowcowej)

Śnieżne Kotły (niem. Schneegruben, czes. Sněžné jámy)

Położone są w zachodniej części Karkonoszy (Śląski Grzbiet) między Wielkim Szyszakiem (1509 m n.p.m.) a Łabskim Szczytem (1471 m n.p.m.).
W 1837 hrabia Schaffgotsch postawił nad Śnieżnymi Kotłami pierwsze w Karkonoszach schronisko turystyczne (Schneegrubenbaude) z prawdziwego zdarzenia (na Śnieżce jako schronisko służyła dawna kaplica). Po przebudowach i rozbudowie funkcjonowało do lat 60. XX wieku, a na początku następnej dekady umieszczono tam stację przekaźnikową.
Dnem Śnieżnych Kotłów biegnie szlak turystyczny:
– zielony, prowadzący Ścieżką nad Reglami z okolicy schroniska pod Łabskim Szczytem przez Śnieżne Kotły i Czarny Kocioł Jagniątkowski do Przełęczy Karkonoskiej.
Górną krawędzią kotłów prowadzi:
czerwony, fragment Głównego Szlaku Sudeckiego ze Szklarskiej Poręby do Karpacza przez Śląski Grzbiet.

Śnieżka (czes. Sněžka, niem. Schneekoppe)

Najwyższy szczyt w Karkonoszach (1602 n.p.m.) i jednocześnie w całych Sudetach, a także najwyższy szczyt Czech. Śnieżka była jedną z pierwszych gór europejskich licznie odwiedzanych przez turystów. Wiązało się to głównie ze względnie niewielkimi trudnościami technicznymi wejścia na szczyt oraz z faktem, że już od XVI wieku liczni kuracjusze przybywali do pobliskich Cieplic Zdroju i dobrze widoczna Śnieżka, dominująca wizualnie nad całymi Karkonoszami, była dla nich istotną atrakcją. W 1563–1566 dokonano pierwszego pomiaru wysokości Śnieżki. Choć otrzymany wynik 5500 metrów był z gruntu błędny, to dał podstawę do utrzymywania przez długi czas, że jest to jedna z najwyższych gór Europy. 10 sierpnia 1681 na szczycie Śnieżki opat cystersów z Krzeszowa poświęcił, budowaną od 1665 z bloków miejscowych skał, kaplicę pod wezwaniem jednego z bardziej czczonych wówczas świętych – św. Wawrzyńca, to do walorów turystycznych szczytu doszły też walory pielgrzymkowe.
na Przełęcz Okraj (kierunek wschodni) i Równię pod Śnieżką – Droga Przyjaźni Polsko-Czeskiej
na Przełęcz Okraj przez Skalny Stół (kierunek wschodni) i do Karpacza przez Mały Staw. Ze Śnieżki szlak schodzi Drogą Jubileuszową
– Velká Úpa trasą pod wyciągiem krzesełkowym (czeski)

Mały i Wielki Staw (niem. Kleiner Teich und Großer Teich)

Jeziora polodowcowe wypełniające dno kotłów polodowcowych, położony na wysokości ( Małe- 1183 m n.p.m., Duże 1225 m n.p.m.). Brzegi stawów otoczone są roślinnością subalpejską, brzoza karłowata, kosodrzewina, wierzba lapońska. Wielki Staw ze względu na wyjątkową roślinność i faunę, rejon wokół stawu stanowi rezerwat ścisły i objęty jest zakazem wstępu. Wielki staw oglądać można jedynie znad Kotła Wielkiego Stawu. Nad Małym Stawem znajduje się schronisko „Samotnia”. W miejscu obecnego schroniska w przeszłości stał budynek pasterski z XVII wieku.

– niebieski prowadzi z Karpacza Górnego na Śnieżkę.
– czerwony fragment Głównego Szlaku Sudeckiego prowadzi nad Małym Stawem zachodnią krawędzią Równi pod Śnieżką
zielony – prowadzący z Karpacza przechodzi górną, północną zachodnią krawędzią kotła.

Szrenica (niem. Reifträger)
Szczyt górski 1362 m n.p.m położony w zachodniej części Karkonoszy na południe od Szklarskiej Poręby. Doskonały punkt widokowy na Kotlinę Jeleniogórską oraz Góry Izerskie, a także Karkonosze czeskie. W rejonie Szrenicy występuje specyficzny mikroklimat rodzaju alpejskiego, tj. bardzo duże średnie opady roczne, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych, oraz średnie temperatury znacznie niższe niż np. w Tatrach. Na szczycie znajduje się schronisko „Szrenica”, poniżej „Schronisko PTTK na Hali Szrenickiej”. Po czeskiej stronie na zboczu, na południe od skałki Twarożnik, znajduje się schronisko Vosecká bouda. Ze Szklarskiej Poręby kursuje wyciąg krzesełkowy na Szrenicę oraz od grudnia 2010 r. nowa sześcioosobowa „kanapa” do „Świątecznego Kamienia”.
czerwony szlak turystyczny ze Szklarskiej Poręby Górnej zielony szlak z Jakuszyc, który okrąża wierzchołek od północy czarny szlak łącznikowy z górnej stacji wyciągu . Ze Szrenicy biegnie na wschód, Śląskim Grzbietem:
czerwono znakowany szlak Droga Przyjaźni Polsko-Czeskiej do Przełęczy Okraj.
Czarny Kocioł Jagniątkowski
Położony jest na północ od Czarnej Przełęczy, na północno-wschodnim zboczu Śmielca i północno-zachodnim zboczu Czeskich Kamieni. Jest to łagodnie wykształcony kocioł polodowcowy. Kocioł podcina zbocza Śmielca i Czeskich Kamieni. Jego skalne ściany wyżłobione kilkoma żlebami, mające po kilkadziesiąt metrów wysokości, opadają stromo skalnymi stopniami do polodowcowego dna z moreną czołową najmłodszego etapu zlodowacenia. Jest jednym ze słabiej wykształconych kotłów karkonoskich. Górna krawędź kotła osiąga wysokość 1325 m n.p.m. Dno kotła znajduje się na wysokości 1130-1150 m n.p.m. Kocioł swoją nazwę zawdzięcza wcześnie topniejącej pokrywie śnieżnej, która utrzymuje się tu do początku czerwca. Czarny Kocioł Jagniątkowski stanowi szczególnie niebezpieczne miejsce zimą z powodu schodzących tu lawin oraz groźnych nawisów śnieżnych. Osobliwością Czarnego Kotła jest tzw. wędrujący kamień, znajdujący się w jego części wschodniej na murawie moreny. Jest to duży, w przybliżeniu półtoratonowy blok skalny wysokości około 3 m. Na jednej jego ścianie jest wykuta litera W (od nazwy niemieckiej Wanderstein). W 1797 r. zaczęto obserwować i notować prze suwanie się tego bloku skalnego. Z opisu Hausleutnera z Jeleniej Góry wynika, że do 1810 r. przesunął się on o 30 m w kierunku północno-zachodnim. Przesuwanie się wędrującego kamienia można przypisać zsuwom zachodzącym współcześnie na zboczach o odpowiednim nachyleniu.
– czarny, prowadzący od Koralowej Ścieżki do dolnej krawędzi kotła.
– zielony, prowadzący Ścieżką nad Reglami z okolicy schroniska pod Łabskim Szczytem przez Śnieżne Kotły do Przełęczy Karkonoskiej,
– niebieski, prowadzący Koralową Ścieżką z Jagniątkowa do czeskiego schroniska Mědvdí bouda, przechodzi nad zachodnią krawędzią kotła.
Przełęcz Karkonoska (1198 m n.p.m.)
przełęcz w głównym grzbiecie Karkonoszy, nad miejscowością Przesieka, pomiędzy Małym Szyszakiem a Śląskimi Kamieniami. Biegnie nią granica polsko-czeska. W Czechach nosi nazwę Slezské sedlo. Wyraźne obniżenie w połowie Śląskiego Grzbietu składa się z dwóch przełęczy. Pierwszą od zachodu i głębszą jest Przełęcz Dołek (1178 m n.p.m.), a za Ptasim Kamieniem (1213 m n.p.m.) znajduje się właściwa Przełęcz Karkonoska o wysokości 1198 m n.p.m., do której zarówno od czeskiej, jak i od polskiej strony prowadzi asfaltowa droga. Jej polski odcinek jest bardzo zniszczony i zamknięty dla ruchu motorowego. Biorąc pod uwagę różnice nachyleń, która od dołu podjazdu z Podgórzyna (347 m n.p.m.) na przełęcz wynosi 891 m (na długości 12,44 km), jest to najtrudniejszy asfaltowy podjazd w Polsce. Jej nachylenie miejscami dochodzi do 29%, a średnia najbardziej stromego odcinka – 16% Po polskiej stronie przełęczy znajduje się schronisko PTTK „Odrodzenie”. Budynek znajduje się na trasie Głównego Szlaku Sudeckiego, zwanego w tym miejscu Drogą Przyjaźni Polsko-Czeskiej, prowadzącego granią Karkonoszy od Przełęczy Okraj do Hali Szrenickiej.
Wodospad Kamieńczyka (846 m n.p.m., niem. Zackelfall)
Najwyższy wodospad w polskich Sudetach. Woda potoku Kamieńczyk spada trzema kaskadami z wysokości 27 m. Za środkową kaskadą znajduje się grota sztucznie wykuta przez Walończyków, którzy przed wiekami znajdowali tu ametysty i pegmatyty. Grota ta jest nazywana Złotą Jamą. Poniżej wodospadu znajduje się kanion Kamieńczyka długości 100 m. Szerokość przy wodospadzie wynosi około 15 m, a niżej zmniejsza się nawet do 3 metrów. Ściany mają wysokość do 25 metrów.
Wodospad Szklarki (niem. Kochelfall)
Usytuowany jest na wysokości 520 m n.p.m, drugi co do wysokości 13,3 m wodospad w polskich Karkonoszach. jego wody spadają szeroką kaskadą, charakterystycznie zwężającą się ku dołowi i skręcająca spiralnie gdzie tworzy kocioł eworsyjny. Do wodospadu od parkingu prowadzi szeroka dróżka kończąca się platformą widokową. Wejście na teren Parku Narodowego jest płatne. Wodospad dostępny jest dla osób niepełnosprawnych poruszających się na wózkach. Od „Michaliny” wodospad oddalony jest o około 45 min marszu, często odwiedzany przez naszych gości i przyjaciół.
Wodospad Podgórnej
Trzeci pod względem wysokości wodospad w polskiej części Karkonoszy. Wody potoku Podgórna spadają z 10-metrowego progu skalnego dwiema kaskadami do kotła eworsyjnego. Dawniej poniżej wodospadu usytuowana była gospoda, dziś nieistniejąca.